Başarı için Doğru Hedefleri Belirliyor Musunuz?

Belki 2021’de kendinize hedefler belirlediniz. Belki de her şey değişirken ve günlük yaşamınız pandemi sebebiyle de olsa dramatik bir şekilde etkilenirken bu hedefler ve planlar maalesef suya düştü.

İş yerinde ilerleme planınız, etrafınızdakiler işten çıkarıldığında veya izne ayrıldığında, siz daha fazla görev üstlenmeniz gerektiğinde olumsuz etkilenmiş olabilir. Bunun dışında, çocukları evde idare etmek zorunda da kalmış olabilirsiniz çünkü eğer ebeveynseniz bu dönemde vekil öğretmen bile oldunuz. Bu gibi durumlar olduğunda yeni bir iş bulmak gibi yeni hedefler belirlersiniz. İş-yaşam dengesine odaklanmak en önemli olay haline gelir.

Peki, hedefleriniz işe yaradı mı? Onlara ulaşabildiniz mi? Bu sorunun cevabı muhtemelen ‘hayır’. En azından beklediğiniz kadar iyi şekilde değil. Bazı hedeflerinizden vazgeçmiş olabilirsiniz, hatta belki de hedef belirlemeyi bırakmış bile olabilirsiniz. Yani böyle bir belirsizlik içinde yaşıyorken ve kontrolünüz dışında gelişen olaylar planlarınızı sürekli etkiliyorken yeni hedefler koymayı anlamsız bulabilirsiniz.

Şimdi hedeflerinizi tekrar gözden geçirmek ve işe yarayacak yenilikleri belirlemek için iyi bir zaman olabilir! Çok sayıda çalışma, hedef belirlemenin değerli olduğunu ve performansı olumlu yönde etkilediğini göstermiştir, (Latham ve Locke, 2007). Birçoğumuza, olumlu bir sonuç elde etmek için SMART hedefleri (Spesifik, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, İlgili, Zamana dayalı) gibi klasik hedef belirleme kavramlarını kullanmamız öğretildi. Ne yazık ki, bu adımları takip etmek bile her zaman başarı ile sonuçlandırmıyor.

Ama ya hedef belirlemede yeni bir numara varsa? Size tüm hedeflerinize uygulayabileceğiniz ve başarı şansını büyük ölçüde artıracak basit bir kavramdan bahsetsek? İşte karşınızda! Kendinize her hedefle ilgili basit bir soru sorun: Yetkin bir şekilde performans göstermeye hazır mıyım yoksa hala öğreniyor muyum?

2021’de belirlediğiniz hedefleri gözden geçirmeyi deneyin. Performansa mı odaklandılar? Ayrıca, performans göstermeye hazır mıydınız yoksa önce durup öğrenmeniz mi gerekiyordu? Kendinize öğrenmek için gereken zamanı verdiniz mi? Bu soruyu yanıtlamak, bazı hedeflerinizin neden işe yaramadığı konusunda size fikir verebilir.

Peki performans hedefi ile öğrenme hedefi arasındaki fark nedir ve neden önemlidir?

Diyelim ki bir müzik aleti öğrenmek istiyorsunuz. Enstrümanı satın alıyor, bazı talimat kılavuzları okuyor, bazı videolar izliyor ve kendi kendinize öğretmeye başlıyorsunuz. Mutlusunuz ama daha hızlı ilerlemek istiyorsunuz, bu nedenle altı ay içinde bir sahnede performans sergilemek üzerine bir hedef belirlediniz. Sizi ileriye taşıyacak makul görünen bir hedef. Şu an için motive edecek ve pratik yapmaya zorlayan bir hedef ancak birkaç hafta içinde umduğunuz kadar hızlı ilerlemediğinizi fark ediyorsunuz. Bir enstrüman çalmak düşündüğünüzden daha zor hale geliyor ve eğlenceniz elinizden kayıp gidiyor. Sahne zamanı geliyor ve bu bir angarya haline dönüşüyor. Hedefinize ulaşmak için pratik yapmak için baskı hissediyorsunuz. Sonunda ise hedefinizi terk ediyorsunuz.

Peki, yanlış olan ne?

Gerçekten bir öğrenme hedefine ihtiyacınız olduğunda bir performans hedefi belirlersiniz. Bir öğrenme hedefi, belirli bir performans sonucuna değil, beceri ve bilgi geliştirmeye odaklanır. Bir öğrenme hedefi, “Enstrümanımda si notasını çalmayı öğreneceğim” olabilir. Ardından si notasını öğrendikten sonra, nihayet belirli bir yetkinliğe ulaşana kadar si notasını daha hızlı ve daha düzgün çalmak için bir performans hedefi belirleyebilirsiniz. Bu hedefe ulaşıldığında bir sonraki notaya geçersiniz. Sonuç olarak, enstrümanınızı öğrendiğinizde ve belirli bir yeterlilik düzeyiyle çalabildiğinizde ancak bir sahne için bir performans hedefi belirleyebilirsiniz.

Çok hızlı bir performans hedefi belirlemede, öğrenme süreci göz ardı edilir, sıklıkla hatalar yapılır, cesaretiniz kırılır ve hedef artık ulaşılamaz gibi görünür. Önemli olan küçük hedeflerle ana hedefe gitmek ve bu süreçte öğrenmeyi göz ardı etmemek!

Artık hedef belirlemeyi geliştirmek için bu basit numarayı öğrendiğinize göre, geçen yılki hedeflerinizi ve şu anda belirlediklerinizi gözden geçirin. Ağırlıklı olarak performans hedefleri mi? Eğer öyleyse, yeterli bilgiye sahip misiniz ve bunları yetkin bir şekilde tamamlamak için doğru becerilere sahip misiniz? Yoksa önce bir adım geri atıp öğrenme hedefleri belirlemek daha mı iyi olur? Bu basit karar, başarınızda tüm farkı yaratabilir.